Teatr im. Juliusza Osterwy

Nie sztuką jest zbudować teatr,
Sztuką jest go utrzymać ...

Mija 130 lat nieprzerwanej działalności lubelskiego przybytku Melpomeny, jednego z najstarszych - po Starym Teatrze w Krakowie (1799), Narodowym w Warszawie (1833) i Polskim w Poznaniu (1875) - budynków teatralnych w kraju. Gmach według projektu Karola Kozłowskiego wybudowany w 1886 roku, w ciągu zaledwie dwóch lat, przez Spółkę Cywilną "Teatr Lubelski", powstał wyłącznie ze składek społecznych. Wznieśli go „Lublinianie – sobie”, dzięki inicjatywie lubelskiej inteligencji, przemysłowców, kupców i okolicznych ziemian.

Historia Teatru w skrócie....
6 lutego
1886 Uroczyste otwarcie nowego gmachu Teatru Zimowego przy ul. Namiestnikowskiej.
21 września
1895 Dyrektorem Teatru zostaje Felicjan Feliński, który kierował nim przez trzy kolejne zimowe sezony. Przy praktykowanych wówczas corocznych zmianach dyrekcji, był to swoisty ewenement.
lipiec
1906 Zmiana nazwy Teatru na Teatr Wielki.
12 marca
1909 Powstaje Towarzystwo Przyjaciół Teatru Polskiego w Lublinie.
sezon
1914/15 Sezon nie rozpoczął się. Wybuchła I wojna światowa, teatr zostaje zamieniony na lazaret.
4 kwietnia
1915 Uroczyste otwarcie odzyskanego dla sztuki Teatru.
1 lipca
1921 „Umiastowienie” Teatru. Rada Miejska Lublina odkupuje budynek od Spółki Cywilnej Teatr Lubelski.
1 września
1921 Uroczysta inauguracja działalności Teatru Miejskiego w Lublinie.
sezon
1926/27 Najbardziej znacząca w okresie międzywojennym dyrekcja Stanisławy Wysockiej i Ryszarda Wasilewskiego.
sezon 1932/33 Powrót do dawnej nazwy – Teatr Wielki.
lata
1933-1939 Władze miasta zrezygnowały z prowadzenia w Lublinie stałego Teatru. Namiastkę teatralnej stabilności zawdzięczało wówczas nasze miasto Wołyńskiemu Teatrowi Polskiemu z Łucka, który przez cały ten czas wystawiał po cztery spektakle w miesiącu.
sierpień
1939 Powołano do życia objazdowy teatr lubelskiego centralnego okręgu przemysłowego im. J. Słowackiego.
1 września
1939 Inauguracja sezonu nowopowstałego Teatru komedią R. Niewirowicza „Dlaczego zaraz tragedia?”
listopad
1939 Teatr przejmują Niemcy, do 1941 roku występują tu niemieckie teatry frontowe.
27 marca
1941 Otwarcie niemieckiego Stadttheater Lublin.
lipiec
1944 Przyjazd do Lublina Teatru I Armii Wojska Polskiego.
12 sierpnia
1944 Premierą „Moralności Pani Dulskiej” G. Zapolskiej inauguruje swoją działalność Teatr Zrzeszenia Aktorskiego pod dyrekcją Józefa Klejera.
12 października
1944 Utworzenie w Lublinie reprezentacyjnego Teatru Wojska Polskiego, do którego włączone zostały działające już zespoły Teatru Lubelskiego i Białostockiego.
29 listopada
1944 Premiera „Wesela” w reżyserii Jacka Woszczerowicza.
styczeń
1945 Wyjazd Teatru Wojska Polskiego.
20 marca
1945 Uroczyste otwarcie Teatru Miejskiego w Lublinie pod dyrekcją Antoniego Różyckiego.
18 sierpnia
1949 Upaństwowienie Teatru. Aktorzy wybierają na swojego patrona Juliusza Osterwę. Władze akceptują ten wybór.
6 października
1949 „Latem w Nohant” J. Iwaszkiewicza inauguruje swoją działalność państwowy Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie.

W ciągu czterdziestolecia 1944-1984 z lubelską sceną współpracowało:
92 reżyserów – największą liczbę przedstawień wyreżyserowali: Zofia Modrzewska (36), Kazimierz Braun (31), Irena Ładosiówna (15) i Józef Słotwiński (13).
73 scenografów – największą liczbę projektów scenograficznych zrealizowali: Jerzy Torończyk (132), Liliana Jankowska (40), Teresa Targońska (40), Janusz Warpechowski (21), Zofia Węgierkowa (19), Jadwiga Pożakowska (17), Jerzy Ukleja (11) i Antoni Tośta (7).
63 kompozytorów i muzyków – najwięcej kompozycji muzycznych mieli na swoim koncie: Ryszard Schreiter (78), Mieczysław Mazurek (13), Jacek Popiołek (11), Waldemar Kazanecki (5) i Stanisław Chromcewicz (4)
23 choreografów i tancerzy – najwięcej opracowań plastycznych i ruchowych zaprezentowali na scenie: Barbara Fijewska (8), Jan Fabian (6), Maria Grodzka (4) i Zbigniew Kwiatkowski (4).
Ponadto 17 aktorów Teatru wystąpiło w roli reżysera, 3 zaprezentowało swoje projekty scenograficzne, głównie na scenie „Reduta 61” i „Reduta 70”.

Zespół teatru brał udział w licznych festiwalach i konkursach.
1949 Lubelski Festiwal Sztuki Radzieckiej
1951 Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych
1958 Ogólnopolski Festiwal Sztuk Juliusza Słowackiego
1961 - 1973 (corocznie) Kaliskie Spotkania Teatralne, Wrocławski Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych
1974 - 1976 Rzeszowskie Spotkania Teatralne, Przemyska Wiosna Teatralna
1977 – 1984 Zamojskie Lato Teatralne, Hutnicze Prezentacje Teatralne, Festiwal Teatrów Jednego Aktora, Śląska Wiosna Teatralna, Konfrontacje Klasyki Polskiej w Opolu, Ogólnopolski Festiwal Sztuk Dziecięcych w Wałbrzychu, Ogólnopolski Festiwal Dramaturgii Krajów Socjalistycznych w Katowicach.




Współpraca artystów lubelskiego teatru z zagranicą.


1958, 1960, 1965, 1976, 1977, 1979
ZSRR: Lwów, Teatr im. Marii Zankowieckiej;

Łuck, Teatr im. Tarasa Szewczenki;

teatry w Brześciu, Kobryniu, Kamieńcu i Berezie

1969
Jugosławia: teatry w Skopje, Bitoli, Ochrydze, Stopi

1971, 1980 Rumunia: Teatry Narodowe w Jassach, Constancy i Bukareszcie