Teatr Stary

TEATR STARY DZISIAJ

Interdyscyplinarny, konfrontujący, dynamiczny, edukacyjny – oto dzisiejsze oblicze Teatru Starego w Lublinie. W 2012 roku, po trzydziestu latach artystycznej absencji druga najstarsza scena teatralna w Polsce wznowiła działalność, by ponownie odnaleźć należne jej miejsce w sercu tętniącego życiem miasta.

Od 2012 r. Teatr Stary w Lublinie działa jako jednostka impresaryjna. Obecnie, poza bogatym programem teatralnym, na widzów czekają koncerty, projekcje filmowe, rozmowy i spotkania dla dzieci. Kreowaniu współczesnego wizerunku Teatru towarzyszy nieustająca świadomość potrzeby spójności jego tradycji ze świeżą artystyczną koncepcją. Za swój cel nadrzędny uważamy powołanie do życia miejsca do aktywnej dyskusji między widzem a artystą. Dyskusji, w której podstawowym kanałem komunikacyjnym jest sztuka.
Z myślą o widzach z różnych grup wiekowych zadbaliśmy także o edukacyjny charakter działalności Teatru. Poprzez realizację profilu edukacyjnego pragniemy umocnić rolę sztuki w obszarze nauczania oraz kształtowania wrażliwości na rzeczywistość odbieraną przez pryzmat kultury.

Aby widzowie Teatru Starego mogli z łatwością odnaleźć interesujące ich pozycje, program będzie uporządkowany tak, aby każdej prezentowanej dziedzinie sztuki przyporządkowany był na stałe dany dzień tygodnia.


W poniedziałki FILM: polskie i światowe kino artystyczne.
We wtorki LITERATURA: cykl spotkań, podczas których osobistości ze świata kultury i literatury dyskutować będą na tematy oparte na najważniejszych zagadnieniach związanych z literaturą.
W środy MUZYKA: koncerty muzyki klasycznej i jazzowej w wykonaniu uznanych polskich artystów, twórców młodego pokolenia oraz zespoły lubelskie.
W piątki i soboty TEATR: zarówno najciekawsze spektakle kameralne zespołów poszukujących, jak i przedstawienia dramatyczne oraz muzyczne z udziałem znanych, popularnych aktorów.
W niedziele TEATR STARY DLA NAJMŁODSZYCH: przedstawienia teatralne, koncerty i czytanie bajek dla dzieci i ich rodziców. W programie znajdą się propozycje zarówno dla tych najmłodszych dzieci (od 0 do 3 lat), jak i tych trochę starszych.

Do opracowania repertuaru Teatru zaprosiliśmy zespół specjalistów i pasjonatów sztuki, którzy dokładają wszelkich starań, by przygotowany przez nich program odpowiadał potrzebom naszej publiczności. Jako kuratorzy na stałe współpracują z nami:

ŁUKASZ DREWNIAK, kurator programu teatralnego i literackiego: krytyk i recenzent teatralny, ekspert od współczesnego teatru litewskiego. Wykładowca Akademii Teatralnej w Warszawie. Założyciel i pierwszy redaktor naczelny gazety teatralnej „Didaskalia”.

ANNA DROZD kuratorka programu muzycznego: dziennikarka, producentka filmowa, autorka i koordynatorka projektów kulturalnych, współpracowniczka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowego Centrum Kultury, TVP Kultura.

GRAŻYNA LUTOSŁAWSKA kuratorka programu literackiego: dziennikarka i pisarka, autorka słuchowisk, tekstów dramatycznych i bajek dla dzieci. Związana z Polskim Radiem Lublin, gdzie prowadzi m.in. autorską audycję „Nie tylko rozrywkowa niedziela radiowa”. W 2013 r. uhonorowana tytułem Mistrza Mowy Polskiej.

WOJCIECH MAJCHEREK kurator programu teatralnego: krytyk teatralny, redaktor TVP Kultura, stały współpracownik miesięcznika „Teatr”, autor bloga „Nie tylko o teatrze”.

MAGDALENA SENDECKA kuratorka programu filmowego: dziennikarka i krytyczka filmowa, psychoterapeutka. Absolwentka filmoznawstwa na UJ. Członkini zespołu redakcyjnego miesięcznika „Kino” i kwartalnika „FilmPro”. Stały gość Tygodnika Kulturalnego w TVP Kultura. Jurorka konkursów scenariuszowych, festiwali filmowych, ekspertka PISF.

JERZY SOSNOWSKI kurator programu literackiego: pisarz i publicysta, współpracownik radia TOK.FM, członek Rady Języka Polskiego PAN, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Towarzystwa Dziennikarskiego i redakcji kwartalnika „Więź”.


Dyrektorowi Teatru Starego doradza Rada Artystyczno-Programowa w składzie:
1. Tomasz Dostatni - dominikanin, publicysta
2. Kinga Hendzel – dziennikarz, zastępca redaktora naczelnego ds. programowych Radia Lublin
3. Maciej Maniecki - Założyciel i Prezes Zarządu Rady Przedsiębiorczości Lubelszczyzny, Prezes Zarządu Solet sp. z o.o.
4. Leszek Mądzik – artysta, założyciel Sceny Plastycznej KUL
5. Krzysztof Torończyk – Wiceprezes Unii Polskich Teatrów, dyrektor naczelny Teatru Narodowego

TEATR STARY WCZORAJ
Ridendo castigat mores – „Śmiech naprawia obyczaje”. Takie motto umieszczono w 1822 roku nad sceną nowo powstałego Teatru Zimowego, znanego dzisiaj jako Teatr Stary. Inicjatorem budowy i pierwszym właścicielem Teatru był oficer napoleoński, inżynier i architekt miejski Łukasz Rodakiewicz. Późnoklasycystyczny gmach u zbiegu ulic Dominikańskiej i Jezuickiej jest najstarszym obok krakowskiego Starego Teatru obiektem tego typu w Polsce. Jego elewację przyozdobiono charakterystycznymi płaskorzeźbami gryfów i masek, które przetrwały do dziś.
Już od początku swojej działalności teatr funkcjonował jako instytucja impresaryjna, wynajmująca swoją scenę wędrownym trupom dramatycznym z całego kraju. Wynajmującą, bo to właśnie aktorzy płacili teatrowi za możliwość zaprezentowania swoich sztuk. Na deskach Teatru pojawiały się zatem komedie, tragedie, farsy i opery, a także pantomimy czy tzw. żywe obrazy. Obok nazwisk wielkich dramaturgów, takich jak Szekspir, Goldoni czy Molier, autorami sztuk niejednokrotnie bywali sami aktorzy, odkrywający w sobie wszechstronne talenty (sztuki nie należały do wybitnych, o czym mogą zaświadczyć chociażby ich tytuły – Pani Jeziora czy Siedlisko Belzebuba).
Korespondencja z Lublina w „Gazecie Warszawskiej” z 1822 r.
„Nad wielkie spodziewanie nasze olbrzymią niemal siłą, bo w ciągu czterech tylko miesięcy, stanął teatr w Lublinie, kosztem JP Rodakiewicza nowo z fundamentu wymurowany, wewnątrz dosyć obszerny i (wyjąwszy małe niedogodności, które z czasem poprawić się dadzą) dobrze urządzony”.
Po śmierci Łukasza Rodakiewicza w 1853 roku opiekę nad Teatrem objęła jego córka Julia wraz z mężem, Romualdem Makowskim. Od tego czasu budynek zwano „Teatrem Makowskich” lub „Teatrem Julii Makowskiej”. To właśnie staraniom Julii Makowskiej, wielkiej miłośniczki sztuki teatralnej, lublinianie zawdzięczali pierwszą w Polsce kolekcję pamiątek teatralnych oraz odnowienie wnętrza gmachu. Na przełomie XIX i XX w. Teatr zmieniał nazwę na „Rozmaitości”, „Panteon” i „Powszechny”, chociaż w świadomości lublinian funkcjonował raczej jako „Staruszek”, zwłaszcza od chwili powstania konkurencyjnego Teatru Wielkiego (dzisiejszy Teatr im. J. Osterwy).
Wiek XX rozpoczyna erę kina, a właściwie kinematografu, którego pierwszy w Lublinie pokaz odbył się właśnie w Teatrze Starym w 1899 roku. W 1907 otwarto tu jedno z pierwszych w Polsce kin pod nazwą „Theatre Optique Parisien”, zmienianą potem na „Rialto”, „Wiedza”, „Panteon” i „Adria. Od tej pory w Teatrze funkcjonowały równolegle kino i teatr.
Okres międzywojenny nie był dla Teatru szczęśliwy. Nieliczne występy żydowskich trup teatralnych oraz rzadkie pokazy filmowe zakończyły się w 1920 r. wraz z zamknięciem budynku ze względu na zły stan techniczny. We wrześniu 1939 roku na Teatr spadły bomby, kładąc kres wszelkiej działalności artystycznej.
Za to już w lipcu 1944 r. lublinianie mogli zobaczyć pierwszy powojenny pokaz filmowy. W 1952 roku z Teatru usunięto właścicieli i oddano go „pod opiekę” Wojewódzkiemu Zarządowi Kin. Przeprowadzony w latach 50-tych remont pociągnął za sobą fatalne dla Teatru konsekwencje. Bogata kolekcja plakatów i afiszy teatralnych należąca do rodziny Makowskich – właścicieli Teatru – uległa zniszczeniu. Budynek do 1981 r. funkcjonował jako kino Staromiejskie. Rozliczne działania dążące do pozbawienia instytucji historycznego dziedzictwa doprowadziły ostatecznie do jej upadku.